Verhalen over leven

Afscheidswoorden van Mamma, Els, Bernadine en Simone

Els

Lieve Mar, dappere zus.

Toen je ziek werd, 2 jaar geleden, ben ik een site voor je gaan maken. In het begin maakte ik nog wel eens de fout om je te vragen hoe het met je ging. ‘staat allemaal op mijn site, lees die maar’, kreeg ik dan om mijn oren. Een jaar geleden dacht ik wel eens, wat ga ik in godsnaam op de begrafenis zeggen? Dat moet iets van de site zijn. Een samenvatting om iedereen te laten zien wat een sterke, dappere zus ik heb. En daarna stopte ik die gedachte weer snel weg, er is nog tijd.

Maar op onverwachte momenten kwamen ze toch weer met volle kracht terug. Een paar maanden geleden bedacht ik dat het onvermijdelijke eind tot me door zou dringen op het moment dat ik een Word document zou openen en dan zou beginnen met ‘Lieve Mar, dappere zus’. Ik hoefde niet lang te wachten. Bijna onmiddellijk daarna werd je laatste chemo abrupt afgebroken en nog geen week later zat ik achter een Word document…

Ik ben wel 3 keer begonnen, maar het werkt niet. Jij hebt het allemaal al opgeschreven en ik kan daar echt helemaal niets meer aan toevoegen. Hoe kan ik vertellen over hoe het begon. Hoe kan ik vertellen over je wanhoop en je vechtlust. Hoe kan ik vertellen over je prachtige humor en relativeringsvermogen. Hoe kan ik vertellen over alles wat je Amber en Jan nog probeerde mee te geven. Je zult zeggen: “Het staat allemaal op m’n site, lees die maar”.

Vroeger was je gewoon mijn zus,

mijn lieve zus, mijn grappige zus, mijn irritante zus,

mijn zus waarmee ik lange tijd veel kon delen,

mijn zus waarmee ik daarna jaren over koetjes en kalfje praatte omdat we in verschillende werelden leefden,

mijn zus waar ik op haar balkon het belangrijkste besluit van mijn leven nam: om het te delen met Thijs en kinderen te krijgen,

mijn zus die ik langzaam maar zeker weer terug vond toen ze Amber kreeg,

mijn zus waar ik muziek en kunst en lekker eten mee deelde,

mijn zus die ik soms heb mogen verzorgen,

mijn zus die zo veel eigen sores aan mijn voeten legde om het volgende moment vol interesse naar de mijne te luisteren.

De laatste twee jaar waren veel te kort maar jij hebt je voor de rest van mijn leven onder mijn huid genesteld. Ik had drie zussen en die heb ik nog steeds,

kus lieve zus.

Simone

Lief zusje van me,

Altijd hebben we een goed contact gehad maar de laatste zes jaar was ons contact heel intensief. We deelden dezelfde zorgen, steunde elkaar en ook mijn kinderen vonden bij jou een luisterend oor. Maart 2006 zaten we er allebei helemaal doorheen en besloten samen twee weken bij te komen in Egypte. We hebben een heerlijk luie vakantie gehad met veel zon en strand. Je voelde je al een poosje niet goed en heel erg moe. Eigenlijk wist jij toen al dat er meer aan de hand was dan oververmoeidheid of gewoon een griepje.

In juni 2006 de grote schok. Je had longkanker in vergevorderd stadium. Er bleef, ondanks alles, hoop tot de laatste maanden. De hele wereld heeft jouw kracht en vechtlust mogen meelezen op de site, open en eerlijk. Ik heb dit van heel dichtbij mogen meemaken. We hebben gedeeld, gehuild maar zeker ook gelachen. We deelden dezelfde galgenhumor waar de mensen om ons heen nogal eens geschokt op reageerde. Zo was er een moment dat ik op mijn werk even met je aan de telefoon zat. Ik voelde ergens een pijntje waarop jij ook iets zei over een pijntje. Mijn reactie was: "je moet niet zo zeuren, jij hebt alleen maar een beetje kanker" en we schoten samen in de lach. Toen ik opkeek zag ik verschillende collega’s geschokt naar mij kijken. Hier heb ik even iets moeten uitleggen. Ook zei ik altijd dat ik je zou vermoorden als je dood zou gaan, dit werd onze spreuk.

En nu ben je er niet meer. Nooit meer Mar die door de achterdeur naar binnen komt en naar boven roept: "hallo zijn jullie er, ik zet alvast een bakkie" en gelijk erachter aan: "is er nog iets lekkers in dit huis?" als ze in de snoepla niets lekkers vond. Vanaf nu zal ik ook zelf de bloemetjes in mijn tuin moeten plukken want ik kon er op rekenen dat Mar dat deed als ze langskwam.

Lieve, lieve Mar, je zit in me. We waren met vier zussen en nu nog maar met drie. Het voelt geamputeerd, er is een deel van mij weg. Ik weet dat jij mij een hoop gegeven hebt en ik ben je hier heel dankbaar voor maar nooit meer zien, horen en voelen doet zo’n pijn. Ik mis je en zal je nog veel meer gaan missen. Lief zusje, ik houd heel veel van je, je zit in mijn hart en zal daar altijd blijven zitten.

Dag lief zusje, dikke kus.

Ber

Lieve zus

Ik heb zo’n bewondering voor de manier waarop jij deze laatste twee jaren zo intens geleefd hebt en tegelijkertijd zo bewust was van de eindigheid van je leven.

We hebben vaak grapjes gemaakt over het doel van het leven. Jij wilde altijd leren van je levenservaringen. Ik zei dan dat je nog lang niet klaar was en dus nog heel lang moest leven om alles te leren wat er in dit leven te leren viel.

Tot mijn grote verdriet moet ik toegeven dat je helemaal geslaagd bent, je bent klaar. Ik ben trots dat jij mijn zus bent.

Mamma

Samen al vroeg in het voorjaar naar het strand en de zee. Gezellig een broodje eten, wat konden we daar alle twee van genieten. Samen praten over pappa nadat hij was overleden, waarbij je me heel veel steun gaf. Het is nog niet te bevatten dat je er nooit meer bij zult zijn.

Ber

Lieve zus

Onze levens zijn nadat Amber geboren was, heel hecht met elkaar verbonden. Misschien moest dat zo zijn om degene die je het meest lief is, nu los te kunnen laten. Wij zijn dankbaar voor je vertrouwen.

Mamma

Lieve kind, uit mij geboren, met liefde ontvangen

Het leven zal nooit meer hetzelfde zijn.